Κεφάλαιο Έβδομο - ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ

Κεφάλαιο Έβδομο
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ

Θεώρησα εδώ κατάλληλο να προσθέσω μερικά συ­μπληρώματα σε αυτό το βιβλίο. Ένα απ' αυτά είναι το έργο του Χ. Μουσταφά με τίτλο " Γενική Περιληπτική Ανασκόπηση Ισλαμισμού Δικαίου" και το δεύτερο, το έρ­γο του Μουχάμμεδ Ταουφίκ Άχμεδ με τίτλο "Ισλαμι­σμός θρησκεία Πάντων".

Ελπίζω ότι, αυτά τα συμπληρώματα θα καταστούν οφέλημα για τον αναγνώστη και θα τον καθοδηγήσουν στην καλύτερη σύλληψη της ιδεολογίας του Ισλάμ.

Το Πρώτο Συμπλήρωμα

ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΙΣΛΑΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Μελέτη:Χ. Μουσταφά φοιτ.νομικής:Α.Π.Θεσσαλονίκης

ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΙΣΛΑΜΙΚΟΥ

ΔΙΚΑΙΟΥ

Ο Ισλαμισμός είναι μια θρησκεία που την γνωρίζει σήμερα όλος ο κόσμος. Αν και τα μεταφρασμένα κείμε­να στα Ελληνικά μετριούνται στα δάκτυλα, δεν θα δώ­σω ορισμούς.

Το Ισλάμ ξεκίνησε από την Αραβία με προφήτη τον Μωάμεθ και σιγά-σιγά απλώθηκε σ'όλο τον κόσμο. Έχει αναπτύξει δικό του δικαϊκό σύστημα. Παρακάτω θα έχουμε μια μικρή επαφή με την νομική πλευρά αυ­τού του συστήματος. Μια μικρή λέγω, διότι είναι αδύ­νατη η περιγραφή όλου του συστήματος μέσα σε λίγες σελίδες. Παρουσιάζει πολλές και δύσκολες έννοιες για κάποιον που έρχεται σε επαφή για πρώτη φορά. Η νο­μική πλευρά αυτού του συστήματος ονομάζεται ΙΣΛΑΜΙ-ΚΟ ΔΙΚΑΙΟ.

Στο Ισλαμικό δίκαιο ο θεμέλιος λίθος είναι το Κο­ράνιο. Υπήρξε, όπως θα αναφέρουμε και πιο κάτω πρώτη και αρχική πηγή του Ισλαμικού δικαίου. Συγχρό-νως το Κοράνιο είναι και νομικό βιβλίο, όπου γίνεται κανονισμός της ζωής, με ορισμένες βάσεις, με κοινοτικές βάσεις και προειδοποίηση ότι η φαυλότητα στις πράξεις θα τιμωρηθεί στον άλλο κόσμο ή θα αμοιφθεί για τις καλές του πράξεις ο άνθρωπος.

Οι προσταγές του Κορανίου έχουν παίξει σπουδαίο ρόλο και στην ίδρυση και στην διάδοση του Ισλάμ. Ό­πως είναι: Γάμος, η άδεια πολυγαμίας, το διαζύγιο, το δικαίωμα Μουσουλμάνων ανδρών να μπορούν να πα­ντρεύονται Χριστιανές και Εβραίες. (Διότι θεωρούνται πιστοί, αναγνωρισμένων από το Ισλάμ θρησκειών. Και σε περίπτωση γάμου, είναι ελεύθερες να ασκούν την θρησκεία τους. Οι Μουσουλμάνες γυναίκες δεν έχουν το δικαίωμα να κάνουν γάμο με άνδρες εκτός της θρη­σκείας των). Επίσης παιδαγώγηση των παιδιών με Ισλα­μικές αρχές, ο κανονισμός της κληρονομιάς, πόλεμοι, συμφωνίες και ποινές. Όλες οι άνω αναφερόμενες ου­σιώδες αρχές παρουσιάζονται στο Κοράνιο.

2τα θέματα ηθικής ο Αλλάχ, στο ιερό βιβλίο ομι­λεί για την αγάπη Του για αυτούς που κάνουν καλές πράξεις και δεν απομακρύνονται από το σωστό δρόμο. Την αντιπάθεια Του για αυτούς που απομακρύνονται από τη δικαιοσύνη. Ορίζει ανοιχτά τις καλές και τις φαύλες πράξεις.

Ο κανονισμός του Ισλαμικού δικαίου περιλαμβάνει και νόμους θετικού δικαίου. Από το 622 μ.χ. κανόνιζε τι πρέπει να πράττεται και τι όχι. Σχετικά με την ηθική την πιστή, την προσευχή, την ελεημοσύνη, μοιχεία και συγχώρηση από τον θεό Α11ΑΗ. Επίσης όπ^ος τα στοι­χεία νομικού περιεχομένου, της κοινότητας, ρύθμιση κα­θαριότητας, απαγορευμένες τροφές, γάμος, κληρονομιά, νηστεία, επίσκεψη αγίων τόπων, λάφυρα κ.α.

Προσπάθησα, για παράδειγμα να μεταφράσω (από μετά­φραση) στα Ελληνικά την εξής Αγιέτ (ΑΥΕΤ): Ω πιστοί! όταν πρόκειται να προσευχειθείτε, να πλένετε το πρόσω­πο σας, τα χέρια σας μέχρι τους αγκώνες, βρέξτε λίγο τα μαλλιά σας, (ΜΕ5Η) μέσχ, και πλένετε τα πόδια σας μέχρι τους αστραγάλους. Αν ακόμη είσθε τσουνούπ (ΟϋΝϋΡ), (μετά από σεξουαλική επαφή ή αυνανισμό ο άνθρωπος θεωρείται ακάθαρτος που ονομάζεται έτσι), καθαριστείτε. Αν είσθε άρρωστοι ή ταξιδεύετε ή κά­ποιος από σας επέστρεψε από την τουαλέτα ή είχε επα­φή με γυναίκες, σε περίπτωση που δεν βρείτε νερό, κά­ντε ΤΕΥΕΜΜϋΜ (τεγιεμμούμ) με καθαρό χώμα και πα-σαλείψτε στα χέρια σας και στο πρόσωπο. Ο Αλλάχ δεν ζητά δυσκολίες από σας, αλλά θέλει να σας καθαρίσει και να συμπληρώσει την ευλογία πάνω σας. Ελπίζεται ότι θα ευχαριστήσετε¹.

Το Ισλαμικό δίκαιο είναι κοινό προϊόν Κορανίου και γνώσεων Ισλαμικών νόμων και Ισλαμικής Φιλοσο­φίας που γνώρισε μεγάλη ακμή μέχρι τον Πο αιώνα. Αλλά όταν οι κλάδοι της Δυτικής Φιλοσοφίας απλωνό­ταν προς την ανατολική σκέψη, η Ισλαμική σκέψη σχε­δόν ξεχάστηκε. Ίσως οι Δυτικοί επιστήμονες είχαν αντι­ληφθεί την αντίθεση που θα συναντούσαν. Έτσι έμεινε το Ισλαμικό Δίκαιο μακριά από μελέτες για πολλά χρό­νια.

Αν και ο σκοπός είναι ίδιος με τις άλλες θρησκείες, ο Ισλαμισμός ακολούθησε ένα διαφορετικό δικό του σύστημα. Η ξεχωριστή μέθοδος αυτή οφείλεται στο ότι ήταν η τελευταία θρησκεία. Έτσι υποχρεωτικά, για την δημιουργία μιας τέλειας κοινότητας, περιλαμβάνει ουσιώδεις βασικές αρχές. Αρχές αυτές θα αποδώσουν στην Εφαρμογή, μόνο με ευρείς φροντισμένους νόμους. Συγχρόνως όμως χρειάζεται ένα κράτος, το οποίο θα παρακολουθήσει από κοντά, θα φυλάει τους θεϊκούς νό­μους. Η επιτυχία των νόμων εξαρτάται από την εφαρ­μογή και των άλλων νόμων αντίστοιχα στα πεδία τους.

ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Αν ρίξει κανείς μια ματιά στους Ισλαμικούς νόμους θα δει ότι αυτοί, αφού ασφαλίσουν τις αναγκαίες απαι­τήσεις, ικανοποιούν μερικές επιθυμίες της κοινωνικής ευτυχίας στη ζωή, συγχρόνως ασφαλίζουν αιώνια ευτυχία στον άλλο κόσμο. Τι σκοπό επιδιώκουν οι νόμοι αυτοί που ονομάζονται (§ΕΚΙΑΤ).

Α) Προφύλαξη θρησκείας

Β) » ατόμου

Γ) » γένους

Δ) » περιουσίας

Ε) » πνεύματος.

Επίσης οι προσταγές του Κορανίου μπορούν να δοτ θούν και με τα εξής πλάνα:

Α) Σουννέτ (πράξεις, συμπληρωματικές διδασκαλίες του προφήτη)

Β) Ναμάζ (προσευχή)

Γ) Ορουτζ (νηστεία)

Δ) Χατζ (επίσκεψη αγίων τόπων)

Ε) Ζεκάτ (ελεημοσύνη)

ΣΤ) Πόλεμος

Η) Συμφωνίες (π.χ. πολέμου)

θ) Λάφυρα

Ι) Οικογενειακοί κανονισμοί (γάμος, διαζύγιο, πε­ριουσία ορφανών, επιτροπεία, κανονισμοί ευγενείας σε ξένο σπίτι, κανονισμοί σκεπάσματος γυναικών και αν­δρών).

Κ) Κληρονομιά Λ) Διαδικασίες Μ) Ποινές

ΠΗΓΕΣ ΙΣΛΑΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Όπως είπαμε πιο πάνω οι βασικές πηγές του Ισλα­μικού Δικαίου είναι το Κοράνιο και το Σουννέτ, ακο­λουθούν προσευχές, το ήθος και οι δοξασίες. Έτσι σ'αυτό το σύστημα, ότι δεν συμφωνεί με τις αναφερό­μενες πηγές και δεν έχει επιδοκιμασθεί νομίμως δεν είναι δεκτό.

Ο προφήτης κατά τη διάρκεια της ζωής Του, εφάρ­μοσε και συμπλήρωσε τα κενά της διδασκαλίας του Κο­ρανίου.

Τον 11ο αιώνα για διάφορους λόγους παρατηρείται μια παύση. Βγαίνουν οι αιρέσεις και απλώνονται οι ι­δέες αυτών. Φθάνουν σε σημείο, όταν αναζητούν νόμους για εγκλήματα, αντί για τις αναφερόμενες πηγές, να προσφεύγουν στα βιβλία Φικίχ (ΡΙΚΙΗ) και Φετβά (ΡΕΤΥΑ). Φικίχ (γνώση Ισλαμικών νόμων) και Φετβά (αναλύσεις νόμων, Κορανίου για λύση ορισμένων νομι­κών προβλημάτων, που εκδίδονται από τους Μουφτή­δες).

Αυτά τα βιβλία είχαν γραφεί για την εποχή τους και ήσαν ανεπαρκή για τις μελλοντικές ανάγκες.

Από το 19ο μ.Χ. αιώνα αρχίζει να επηρεάζεται από τη Δύση. Έτσι στο πεδίο της νομικής ρύθμισης εμ­φανίζονται τρεις ομάδες.

Αυτοί που θέλουν:

1. Να μείνει το παλιό σύστημα.

2. Μια σύνθεση παλιού και Δυτικού.

3. Όπως είναι το Δυτικό σύστημα.

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Έχει ιδιοποιηθεί διαίρεση του δικαίου στο δημόσιο και ιδιωτικό δίκαιο. Το υλικό χωρίζεται στα εξής κεφά­λαια:

1. Προσευχές (ΙΒΑΟΑΤ),

2. Διαδικασίες (ΜυΑΜΕΙΑΤ),

3. Ποινές (ΟΟ,υΒΑΤ)

Μέχρι την εποχή των Αμπασίδων και Οθωμανών είναι δύσκολο να βρει κανείς βιβλίο νόμων. Οι μεγάλες ενέργειες γίνονται στις εποχές αυτές, που φτάνουν με ποικίλες μορφές στη συστηματική του (ΜΕΟΕΙΧΕ) Με-τζέλλε. Περιλαμβάνει:

ΘΕΜΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Ι.Αγοραπωλησίες 7 101-403

2.Ενοίκια 8 404-611

3.Εγγυήσεις 3 612-672

4.Ενδολοδοτήσεις 2 673-700

5.Ενέχυρα 4 701-761

6.Παρακαταθήκες 3 762-832

7.Δωρεές 2 833-880

8.Κατάσχεση βίαιη 2 881-940

9.Αφαίρεση δικαιώματος εκμετάλλευσης 3 941-1044

10.Εταιρίες 8 1045-1448

11.Πληρεξουσιότητες 3 1049-1530

12.Παύση χρεών 4 1531-1571

Π.Ομολογίες 4 1572-1612

14.Δίκες, Αγωγές 12 1613-1672

15. Αποδείξεις 4 1673-1783

Ιό.Αποφάσεις 4 1784-1851

Μετά από αυτή την κίνηση της κωδικοποίησης γί­νεται ένας άλλος χωρισμός στα εξής κεφάλαια:

Α) Προσευχές (ΙΒΑΟΑΤ)

Β) Προσωπικές καταστάσεις (ΦΥΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ)

(ΑΗΑΥΑΠ 3. ΑΗ5ΙΥΕ)

Γ) Διαδιασίες (ΜυΑΜΕΙΑΤ)

Δ) Πολιτική του Σεριάτ (3ΙΥΑ8ΕΤ-Ι §. ΕΚΊΥΕ)

Ε) Ποινές (Οί^υΒΑΤ)

ΣΤ) Γενικά και ειδικά μέρη του Κράτους (31ΥΕΚ)

Η) Ηθικά (ΑΟΑΡ)

ΙΔΙΟΡΥΘΜΙΕΣ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Τα εξής χαρακτηριστικά χωρίζουν το Ισλαμικό Δί­καιο από τα συστήματα δικαίων.

1) Είναι τελευταίο θρησκευτικό δίκαιο, και σαν πη­γές δεν υπήρξαν επιστημονικές νομολογίες, ήθη και έθι­μα. Δεν είναι χωρισμένες οι κρατικές λειτουργίες από θρησκευτικές.

2) Στρέφεται στην εκπαίδευση της συνείδησης/Οσοι δεν αμοίφθηκαν δίκαια στον κόσμο αυτό θα αμοιφθούν στην μετά θάνατο ζωή και οι κακοί θα τιμωρηθούν. Ενώ τα άλλα δίκαια ομιλούν μονό για ποινές και όχι για αμοιβές

3) Νομοθετική εξουσία αποκτάται μόνο με επιστήμη και ικανότητα. Αυτοί ονομάζονται ΜϋΟΤΕΗΙΟ Μουτζτεχιδ. Νόμοι που διατυπώνονται από αυτούς, κωδικο­ποιούνται από το κράτος, πάντοτε με τον όρο να μην βρίσκονται σε αντίθεση με το Κοράνι και το Σουνέτ. Ενώ στα άλλα συστήματα διορίζεται επιτροπή από το σύνταγμα.

4) Νομοθετικό (Διορθωτικό) και Επαναστατικό.

5) Έναντι της ανάγκης αλλαγής νόμων, κοινοτικών και οικονομικών ιδρυμάτων, ανάλογα με την εποχή και τοποθεσία, έχει λάβει ορισμένα μέτρα, διότι δεν επιτρέ­πεται να αλλαχθούν από ανθρώπινο γένος.

ΙΣΛΑΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Πάνω σ' αυτό το θέμα έχουν υποστηριχθεί οι παρα­κάτω απόψεις:

α) ΟΟίΟΖΙΗΕΚ, ΥΟΝΚϋΕΜΕΚ, 5€ΕίΟΟΝ ΑΜΟδ ότι είναι αντιγραφή Ρ.Δ.

β) ΥΑΙΧΙΝΟ, ΡΓΓΖΕΚΑΙΑ Ο. Η. Βθυ5θυΕΤ και μερικούς μουσουλμάνους νομικούς ότι είναι ανεξάρτητο δίκαιο.

γ) Ωφελήθηκε από το Ρ.Δ. (δεν υπάρχουν όμως στοιχεία)

Ο προφήτης δεν γνώριζε άλλη γλώσσα εκτός της Αραβικής και ήταν αγράμματος. Στη ζωή του δύο φορέ-ες πήγε στα Βυζαντινά εδάφη, ήταν μικρός στην ηλικία και οι μέρες που έμεινε δεν ξεπερνούσαν τις 15 μέρες. Ο χρόνος βέβαια έφερε μαζί του και επιστήμονες σχο­λιαστές μουσουλμάνους, Κορανίου, που χρησιμοποίησαν την φιλοσοφία - συγκριτική, με λογική του Αριστοτέλη.

Μέσω των ηθών και εθίμων ίσως πέρασαν μερικές ρυθμίσεις από το Ρ.Δ. με τον όρο να μην είναι αντίθε­τες με τις Ισλαμικές Αρχές.

Είναι ένα θρησκευτικό δίκαιο και όχι πολιτικό, ό­πως το Ρ.Δ. π.χ. Ενώ το Ι.Δ. γενικά, και το δικαίωμα του διαζυγίου το δίνει μόνο στον άνδρα, το Ρ.Δ. δίνει

και στη γυναίκα². Επίσης στο Ρ.Δ. υπάρχει ισότητα στα θέματα της κληρονομιάς ενώ στο Ι.Δ. ο άνδρας παίρνει 2 μερίδες και η γυναίκα 1 μερίδα³.

ΔΙΑΦΟΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΜΕ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΣΤΟ ΙΣ.Δ.

Στα πρώτα χρόνια απασχόλησε το θέμα αυτό το Ισ­λάμ. Το πρώτο σύνταγμα του Ισλάμ (ίσως το πρώτο του κόσμου) φτιάχθηκε στη Μεδίνα. Είχε σκοπό να λύσει τα κοινοτικά και τα προβλήματα που παρουσιάζονταν με την μειονότητα των Εβραίων. Περιληπτικά περιλαμβάνει:

1. Καταστάσεις και τρόποι πολέμου (18, 24, 36α, 37α, 38, 47)

2. Στοιχεία κράτους (39)

3. Περιουσιακές υποχρεώσεις (3, 12, 23, 24, 36, 37, 38)

Αργότερα φτιάχτηκαν πιο μελετημένα συντάγματα στο Ι.Δ., που χωρίζονται: α) Συντάγματα Ισλαμικών Κρατών (φτιαγμένα για κράτη με πληθυσμό με πλειονό­τητα μουσλουμάνων), β) Ισλαμικά Συντάγματα (για καθαρά μουσουλμανικά κράτη), όπως Σαουδικής Αραβίας και Αφγανιστάν του 1933.

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

α) Στηρίζεται στο Κοράνιο (είναι θεϊκό βιβλίο, οι μουσουλμάνοι είναι υποχρεωμένοι να υπακούσουν, δεν μπορεί να μεταβληθεί ή να διακοπεί, πρόσθεση ή μείωση είναι αδύνατη, μετά τον θάνατο του προφήτη είναι αδύ­νατο να σβηστεί).

β) σύστημα συζήτησης αναφέρεται μέσα στις ιδιότη­τες του Μουσουλμάνου.

γ) Χαλιφάτο.

ΣΧΕΔΙΟ ΙΣΛΑΜΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Εδώ πάλι τρεις απόψεις υπάρχουν:

Α. Αν και είναι αναγκαίο το κράτος δεν είναι δε­κτό.

Β. Ανάλογα με την πολιτική μορφή την ομοιάσανε με Αυτοκρατορία, Δημοκρατία, θεοκρατία κ.τ.λ.

Γ. Το κράτος είναι δεκτό με δικό του σύστημα.

Πάντως θεοκρατικό δεν είναι διότι αρχηγός του κράτους, την εξουσία δεν την παραλαμβάνει από το

θεό. Αρχηγία δεν κληρονομείται.

ΔΙΚΤΑΚΤΟΡΙΑ δεν είναι διότι στο θεμέλιο υπάρχει δικαιοσύνη.

Δημοκρατικό είναι αλλά όχι με τη σημερινή έννοια. Το σωστό είναι να ονομαστεί ΙΣΛΑΜΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

ΠΟΙΝΗ ΣΤΟ Ι.Δ.

Είναι αρκετά δύσκολο κεφάλαιο στη μελέτη. Τα εγκλήματα χωρίζονται σε τρία κεφάλαια: Ι.α) Εγκλ. που επιφέρουν χάδ. (ΗΑΟ) Δαρμό

» » » Κισάσσ (ΚΙ5Α55)Αυτοπάθεια

» » » Ντιγιέτ (ΟίΥΕΤ) σε περί­πτωση ανθρωποκτονίας εξ αμελείας και σωματικών κα­κώσεων

β) Ταζίρ (ΤΑΖΙΚ) Εκτιμώμενα εγκλήματα. Εγκλήμα­τα που δεν έχουν ορισμένη ποινή αλλά κανονίζονται.

γ) Δημόσια και εγκλήματα Ταζίρ

2. Εγκλήματα ανάλογα με τις ποινές (μία ποινή, ποινές που παρέχουν στο δικαστή το δικαίωμα διακοπής, αναβολής, εκτέλεσης κλπ.)

3. Ποινές με τη στενή περιεκτηκότητα » » » ευρεία »

Στους υπόλοιπους νομούς υπάρχουν μονές, διπλές και διπλές περιορισμένες ποινές (δηλ. με ελαφρυντικά).

Ο σκοπός του δικαίου δεν είναι εκδίκηση και βασα­νισμός. Σκοπός της τιμωρίας είναι η διόρθωση του αν­θρώπου, η αποφυγή, η απομάκρυνση από την κακία, την αγραμματοσύνη, από το στραβό δρόμο με θεϊκές προ­σταγές και επιβολή της τάξεις μέσα στο Κράτος.

ΑΡΧΕΣ ΤΩΝ ΠΟΙΝΩΝ ΤΟΥ Ι.Δ.

α) Η ποινή πριν από την πράξη είναι εμπόδιο στην εκτέλεση της, μετά την πράξη εμπόδιο για την επανάλη­ψη.

β) Είναι ανάλογη με τις ανάγκες τις κοινωνίας

γ) Αν η κοινωνία απαιτεί φυλάκιση θα φυλακισθεί, αν απαιτεί θανάτωση θα εκτελεστεί ο δράστης.

δ) Η ποινή που είναι αναγκαία για την προστασία της κοινωνίας είναι νόμιμη.

ε) Δεν είναι εκπαίδευση και βασανισμός.

ΦΥΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

Δεν είναι συγκεντρωμένα σε ξεχωριστό βιβλίο, αλλά είναι μοιρασμένα σ' άλλα βιβλία, διότι οι νόμοι δεν εί­χαν βάση το πρόσωπο. Περιέρχεται όπως στα κεφάλια

γάμου, αρραβώνας κλπ.

ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Ι.Δ.

Παρόμοια με την σημερινή έννοια υπάρχουν νόμοι στο Κοράνι που αναφέρονται σε Νομικά πρόσωπα στο Ι.Δ.

1. Μπε'ιτουλ-μάαλ (ΒΕΥΤϋί-ΜΑΙ.) θησαυροφυλά-κειο που αντιπροσωπεύεται από τον αρχηγό του Κρά­τους.

2. Βακούφ (ΥΑΚΙΡ) Με ορισμένη περιουσία εξυπη­ρετούν διαφόρους σκοπούς με αντιπροσώπους (ΚΑΥΥΙΜ, ΝΑΖΙΚ,ΜϋΤΕνΕΙΙΠ.

3. Κράτος

4. Εταιρίες (περιουσίας, εργασίας, δανείων).

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΟ Ι.Δ.

Στο Κοράνιο αναφέρεται πάνω από 100 εγιέτ (προ­τάσεις ή εδάφια Κορανίου) για το θέμα αυτό. Συμπλη-ρώθηκε επίσης με τις πράξεις του Προφήτη, όπως τα φυσικά πρόσωπα δεν είχε οργανωθεί σε κεφάλαιο μέχρι το 1917.

Ακόμα και το ΜΕ€ΕΙΧΕ δεν περιείχε το κεφάλαιο αυτό. Οι αποφάσεις εκδίδονταν με βάση γνώσεων Ισλαμικών Νόμων και των Φετβά. Το 1917 περιλήφθηκε στο Κεφάλαιο "Οικογενιακά Νομικά Διατάγματα*. Περιέχει το γάμο, αρραβώνα, επιτροπεία, αντίτιμο, διατροφή, διαζύγιο, γέννηση και συγγένεια.

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟ ΣΤΟ Ι.Δ.

Πρίν από το Ισλάμ στα Αραβικά κράτη μη οπλοφο-ρούσα γυναίκα και παιδί έμενε έξω από την κληρονο­μιά. Ακόμη έδειναν και την ίδια τη γυναίκα για κληρο­νομιά. Το Κοράνιο βασικά αναφέρεται σε 3 αγιέτ ανα­τρέποντας αυτό το παλιό σύστημα και δίνει στον άνδρα 2 και στη γυναίκα 1 μερίδα κλημονομιάς⁴.

Επίσης έχουν ρυθμιστεί στο Ι.Δ. λεπτομερώς όλες οι περιπτώσεις της κληρονομιάς μεταξύ οικογενείας.

Το Σουννέτ⁵ έπαιξε 3 μεγάλους ρόλους στο θέμα αυτό:

α) στην προσπάθεια να μην ξεχαστούν οι σχετικοί νόμοι

β) στην ερμηνεία νόμων

γ) στις λύσεις που ανέφερε στα θέματα που δεν είχε αγγίξει το Αγιέτ.

Ιτζμάα (Ι€ΜΑ) Είναι κανονισμοί που λήφθηκαν .με

4. Διότι όπως είπαμε ο άντρας είναι, υπεύθυνος για τη διατρο­φή και τη διατήρηση της οικογένειας. (Χ. Πατσαμαν)

5. Τα λόγια και τις πράξεις του Προφήτη. (Χ.Π)

αποφάσεις και βοήθησαν το έργο του κληρονομικού δι­καίου.

ΑΥΤΗ Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΑΠΛΗ ΠΡΟ-ΣΓΕΙΩΣΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΟΥ Ι.Δ. ΕΛΠΙΖΩ ΝΑ ΕΧΩ ΔΩΣΕΙ ΜΙΑ ΣΤΑΓΟΝΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΩΚΕΑΝΟ. ΑΝ Ε­ΧΕΙ ΓΙΝΕΙ ΚΑΠΟΙΟ ΛΑΘΟΣ ΣΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΖΗ­ΤΩ ΣΥΓΝΩΜΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΑΛΥΤΕΡΟΥΣ ΓΝΩΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ, ΑΡΑΒΙΚΗΣ, ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ.

ΜΕΤΑ ΤΙΜΗΣ

ΧΑΣΑΝ ΜΟΥΣΤΑΦΑ

Φοιτητής Νομικής ΑΠΘ.

1-1-1987 30 5ΚΕΒΐυυ\ΗΙΚ 1407 ΠΗΓΕΣ

1) ΚυΚΑΝ ΜΑΙΟΕ 5/6, ΝΙ5Α 4/59, ΗΑ5Κ 59/7

2) "δ,ΕΚΗυ ΚΑΝυΝΙΙ-ΑΗΥΑΙΛ 5.ΑΗ3ΙΥΕ" Μ. 3ΙΒΑΙ ΟΙΜΑ3Κ 1958(Β 1,σελ.8-11)

3) "ΙΕ ΒΚΟΙΤ ΒΙΑΜΙΟ" ΠΚ. ΚΑΜΑΟΑΝ δυΐ55Ε 1965

4) ΚίΑΜδΟΒΥΑΠΖΜΙ" Μ.31ΒΑΙ

5) ΜυΚ.Ι31,ΑΜ ΗυκυΚΙΓ Η.ΚΑΚΑΜΑΝ Τ 1, 1978 Ι3Τ.

6) ΙδΙΑΜ ΡΕ15ΕΡ/ΝΙΝ ΚΑΥΝΑΚΙ,ΑΚΙ ΚΠΜΕΥΚ

7) "ΒΙΒ1.Ε ΕΤ ΚΟΚΑΝ" Ι.ΙΟΜΙΕΚ μεταφ/3.Α.ΥΙ1.ΌΙΖ

8) Ι5ΙΑΜ ΗυΚ.ΤΑΚΙΗΙ" Μ. Ει ΗυϋΑΚΙ

9) ΕΚΔΟΤΕΣ (ΚΑΘΗΓ.ΙΕΡΟΥΣΠ.) περιοδικού ΑΚΚΑ ΟΑΥΕΤ* ΚΟΜΟΤΗΝΗ.

ΕΥΧΑΡΕΤΩ ΕΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ Β ΘΗΣΑΝ ΣΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΑ.

1. Σούρε Ελ-Μάηδε (Τραπέζι), εδάφιον 6

2. Και το Ισλαμικό Δ. δίνει το δικαίωμα του διαζυγίου στη γυναίκα όταν απαιτεί αυτή το δικαίωμα αυτό και δέχεται ο σύζυγος της κατόπιν συμφωνίας γάμου.

(Χ. Πατσαμαν)

3. Διότι, ο άνδρας είναι υπεύθυνος για τη διατροφή και διατή­ρηση της οικογένειας και συνεχιστής της πατρικής οικογένειας.

(Χ. Πατσαμαν)

3ο Σνμαλήρωμα

Η ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ Δ. ΘΡΑΚΗΣ

Στον Ελλαδικό χώρο επί αιώνες κατοικούσε ένας σημαντικός Μουσουλμανικός πληθυσμός. Αλλά μετά την ανταλλαγή πληθυσμών που πραγματοποιήθηκε μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας¹, ο Μουσουλμανικός πληθυσμός μειώθηκε και περιορίστηκε μονάχα στη Δ. Θράκη². Ο Μουσουλμανικός αυτός πληθυσμός είναι κατάλοιπο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Έναντι αυτής της μειονότη­τας της Δ. Θράκης υπάρχει και στην Κων/πολη μια Ελ­ληνική Χριστιανική μειονότητα.

Η Συνθήκη της Λωζάνης που υπογράφθηκε το 1923 παραχώρησε και στις δύο μειονότητες ίσα δικαιώματα με τους πολίτες της Χώρας στην οποία υπάγονται, επίσης δικαιώματα ελεύθερης άσκησης θρησκείας και γλώσσας.

Βάση αυτής της συνθήκης, οι Ελληνες χριστιανοί διατηρούν στην Πόλη εκκλησίες και ιδιωτικά σχολεία, ό­πως έχουν οι Μουσουλμάνοι της Δ. Θράκης τα δικά τους ιδιωτικά σχολεία και τα τζαμιά (εικ. 50).

Σε αυτά τα σχολειά, εκκλησίες και τζάμια ο καθένας είναι ελεύθερος να χρησιμοποιεί και να ασκεί τη δική του γλώσσα.

Εικ. 50. Το Γιενή Τζαμί στην Κομοτηνή

Η Μειονότητα της Δ. Θράκης ομιλεί την Τουρκική γλώσσα και στα σχολεία της η διδασκαλία εκτελείται με την προαναφερθείσα γλώσσα. Τοιουτοτρόπως και η Ελ­ληνική μειονότητα της πόλεως όπως ομιλεί την Ελληνική γλώσσα, έτσι και η εκπαίδευση στα σχολεία πραγματο­ποιείται με την ίδια γλώσσα. Από την άλλη πλευρά ό­μως γίνεται υποχρεωτική διδασκαλία στη γλώσσα του κράτους σε ορισμένα μαθήματα και στις δυο μειονότη­τες.

Το Ελληνο-Τουρκικό πρωτόκολο που υπογράφθηκε το 1968, αναφέρεται σε αυτό το θέμα αναλυτικά (ευρύτε­ρα), καθορίζοντας ποια μαθήματα θα διδαχθούν στη μειονοτηκή και ποια στην κρατική γλώσσα.

Στην Κομοτηνή υπάρχουν 18 Ιερά Τεμένη, που εξυ­πηρετούν τους 10-12 χιλιάδες Μουσουλμάνους κατοίκους. Τα μεγαλύτερα αυτών είναι το Κεντρικό Τέμενος (Γιενή τζαμί) και το έναντι της Δημοτικής Αγοράς τέμενος (Ε-σκή τζαμί) (εικ 51).

Είχ. 51. Το Εσχή Τζαμί της Κομοτηνής

Το Γιενή Τζαμί ιδρύθηκε το έτος 1585 υπό τον Τα-μίαν Αχμέτ Εφενδή, ενώ το Εσκή Τζαμή ιδρύθηκε το έ­τος 1607-8 (εικ. 52).

Ενα άλλο ιστορικό και αξιόλογο Τέμενος της Κομο­τηνής είναι και το τέμενος Γκάζη Εβρανός, το οποίο σήμερα είναι κλειστό για τη λατρεία (εικ. 53).

Οι μουσουλμάνοι της Κομοτηνής έχουν μία ΜουΕικ. 52. Μια τελετή στο Εσκή Τζαμί της Κομοτηνής

Εικ. 53. Το Τέμενος τον Γαζή Εβρενός στην Κομοτηνή

φτεία, μία διοίκηση διαχειριστικής επιτροπής Μουσουλ­μανικής περιουσίας (€ΕΜΑΑΤ), δύο συλλόγους διδασκά­λων, μία ένωση Τουρ. νεολαίας, ένα Γυμνάσιο (εικ. 54), ένα ιεροδιδασκαλείο και 7 δημοτικά σχολεία.

Στους τρεις νομούς της Θράκης, (Ροδόπη, Ξάνθη και Έβρο) υπάρχουν πολλά χωριά καθαρώς Μουσουλμανικά,

υπάρχουν όμως και άλλα στα οποία ζουν Μουσουλμάνοι και Χριστιανοί.

Οι Μουσουλμάνοι και των τριών αυτών νομών, παρέμειναν εδώ, βάσει της Συνθήκης της Λωζάνης (1923). Σε κάθε χωριό υπάρχει από ένα τζαμί και σχο­λείο. Σε αυτά διορίζει το κράτος, αναλόγως της ανά­γκης, κρατικούς διδασκάλους, εκτός των μειονοτικών τοιούτων.

Εικ. 54. Το Μουσουλμανικό Λύκειο της Κομοτηνής

Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι, η Μειονότητα της Δ. Θράκης έχει μερικά εκπαιδευτικά, οικονομικά κ.α. προ­βλήματα που ελπίζουμε να λυθούν σε συντομότερο χρο­νικό διάστημα.

1. Βάση της Σ. Λοζάνης.

2. Και στα μερικά νησιά όπως Ρόδο και Κως.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Σας ευχαριστώ θερμώς για τον κόπο που καταβά-λετε για τη μελέτη του μικρού αυτού βιβλίου και για την ευγενική επίσκεψη του Τέμενου (Τζαμί) μας από μέ­ρος σας.

Επίσης ευχαριστώ όσους με βοήθησαν στη μετάφρα­ση, διόρθωση και εκτύπωση του έργου αυτού, ιδιαιτέρως δε τον κ. Γ. Α. Δάγκα για την άριστη εκτυπωτική ερ­γασία που πραγματοποίησε.

Εάν έχει γίνει κάποιο λάθος στη μετάφραση και διόρθωση, ζητώ συγνώμη από τους καλύτερους γνώστες της Ελληνικής, Αραβικής και Τουρκικής Γλώσσας.

θα είμαι ιδιαίτερα ευτυχής εάν μπόρεσα να βοηθή­σω με αυτό το μικρό βιβλίο τους αναγνώστες και τους επισκέπτες μας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Ελ-Κοράν Ελ-Κερίμ (Το Κοράνι)

2. Ελ-Μουσχάφ Ελ-Μουγιέσσερ, Α. Ιήσα, Κάιρο 1381 Χίτζρα

3. Το Κοράνι, Μετ. Λ. ΜΙΛΙΛΗ, εκ. Κάκτος 1980

4. Το Κοράνιον, Μετάφραση ΜΙΝΑΣ ΖΩΓΡΑΟΥ- ΜΕΡΑΝΑΙ-ΟΥ, Εκδόσεις Σ.ΔΑΡΕΜΑ, Αθήναι

5. Η Καινή Διαθήκη του Κυρίου Ιησού Χριστού-Γεδεωνιται-Ευριπιδου 14 Αθήναι, ριίηΐεά ίη Οτεβΐ Βήΐ3ϊη-1χ>η(1οη

6. Αρσ-ι Σαάδετ, Μεβλάνα Σίμπλη (Ισλαμική Ιστορία), Απικίί ΓΠ31&335Ι, Ι5ΐ3η1)ϋ1 1928

7. Ελ-Μούτζεμ Ελ-Μουφέχρες, Μ.Φ.Αμπδουλμπάκη 1378 Χίτζρα Εκ. Ε§-|Α'Β, Κάϊρο

8. Ηο\ν ίο ρτ&ν Κ.ΑΠ Είπιιιηΐωιιΐ, Τρίπολη-Λιβής, 1974

9. Ιϊΐβπι Ε53$ΐ3π, Ν.€ιιπιΚιαΓ, ΟυιτιΙιιΐΓ γβγιηΐβπ Ιδίβηΐιιιΐ 1981

10. ΑΜε$1 νε νβγπβζ Ηθ€35ΐ, ΜϋηίΓε Αγάιη ΜϋΖάε Υβγιηΐβπ ΒενβΖίΙ.

ΙδΤΑΝΒυΐ,

11. ΝβιτίΒΖ Κιΐιγοιυπι, Μ. Υβ?3Γ ΚβηάεπιίΓ ΌΆτη]& γβγιηενί ί$3ηΙ)υ11984

12. Κονίε Τείίΐιηιι Μυίϋπΐΰη ΤΙκ ο&11 οί Ι^ΐβπι 5οάεΐγ, Ττίροϋ ίΙΒΥΙ

13. Ισλάμ, θρησκειολογική Επισκόπησις Α.Γιαννουλάτου, Εκ.Εθνη και Λαοί, Αθήναι 1975

14. δβΜΗ-ί Βυΐιβιί ηπιιΜ353Γΐ Τ. δβπΚ ΤεΓοεπιεβί, Όίχβηεΐ 1. Β3$. Υ3γιηΐ3π,Αη1ί3Γ3

15. Ι5ΐ3ΐη οιιγ ΟΗοίοε, Βεβίιιη Αί$1ΐ3 ΨΜ ρ.ο.Βοχ: 4178 ΚβΓβαΚί-Ρβΐώίβη.

16. ΟοιτιιΐΖ Εΐί νε Ιικαη δββίΐβΐ (το χοιρινό Κρέας και η Υγεία του Ανθρώπου) ϋΓ.Μεά. ^ην-ΗείπηοΙι ΚεοΚεννεβ ζενίρεη: Οι.ό.Ρ.ΟόΖε, Υεηί Α5νβ νβνιηΐβη, ί5ΐ3ηΙ>ιι!

17. ΑΜεϊΙ Αΐινοηιιη. Μ.Υ.ΚβηάειηίΓ, Πβιηΐβ ν3γιηενί ί$ΐ3η5ιι11984

18. Ε$πΐ3ϋ1 Ηυϊηβ §εΓΗί. Α. Τ3ΐ1ΐ5ΐι. ΥββΓηυΓ Υβ^ιπενί Ι5ΐ3η1)υ11987

19. Οδηγός Τεμένιον δια τους Τουρίστας Χ. Πατσαμάν, Ο, Δε-βετζόγλου, Μ. ΙμάμΟγλού 1976 Κομοτηνή

20. Αηβΐίΐιβη ΚΙί5ε$ίηε Οενβρ, Α. Οβνί» ΑγγΑάα Μβΐ. ΑηΚβΓβ 1974

21. ΚιΐΓ'βη-ί ΚεΓΪιη Εΐίίϋβεί, Ι$ΐ3Γη Μεαιηιιβκιηιη Ηείίχείϊ, ί$.Μεο. ΑηΙίβΓβ

22. Ιστορία Ρωμαϊκή και Βυζαντινή, Λ. Τσακτσίρα - Ζ. Ορφα-νουδάκη, Μ. θεοχάρη ΟΕΔΒ, Έκδοση Ζ 1987.

23. ΗιιΚϋΙί-ϋ ί$ΐ3πιίγε νε... ΚίΓηυχιι. ό. Ν. Βίίπιεη, Ϊ5. ΙΙηίνεΓίίΙεϊί ΥβχιηΙβπΝο 402 1951

24. Βετηβϋα Ιηάϋ (Ευαγγέλιο Μπερνάμπας) Μ. ΥιΙώΖ, Κ.Β.Υ. ΒΜ1§ϋΐ£ΐηΙ)υ1

25. Ιεχυχ 1η ΐΐκ ^υ^8η ύγ 5υ1&1πΐ8η Μυίβίδίτ ΑιηεποΛη Τηυΐ ρυρίΐοβίίοη, Ιηάί&ηφοϋδ, Ιηώβηα ΙΙ.5.Α. 1978

26. Ιστορία Ε' Τάξης, Πρώτο Μέρος Στα Βυζαντινά Χρόνια Ο.Ε.Δ.Β.

27. Λεξικό Ελληνο-Αραβικό Φ.Γλύτση - Α.Ραχμάν, Εκδ.ΟΙκος Αφ.ων Κυριακίδη, θεσ/νικη

28. Κενίκά Κεάΐιοικβ Ε)1οΤ1οη3Γγ, Εη§1ί5Η - Τυτϋίΐι, Απιεπίβη Βοπΐ Ν.Ο. 1958 1Λ.

29. Λεξικόν Ελληνο-Τουρκικών, Τουρκο-Ελληνικόν, Μενέλαου

Δημητριάδη 1962 κ.α.

Περιοδικά και εφημερίδες

30. Ηαϋα Οανεΐ, Κομοτηνή

31. 51/Κ, Ϊ5ΐ£ΐηΙ)ΐι1

32. ΤΗε ήΚιπΈ ΜοηΐΜγ, ΨΑΜΥ, Κίγ3<Λ 5.ΑΓ4Μ&

33. Μακεδονία, θεσ/νικη κ.α.
ΠΑ ΠΑΡΑΠΈΛΙΕΣ ΤΗΛΕΦΩΝΕΙΣΤΕ ΣΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ 27475 ή 28304 ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΕΚΛΟΓΗ ΚΟΜΟΤΗΝΗ

ή

0531 - 24863 Χ. Πατσαμάν Αντιγόνου 47 69100 ΚΟΜΟΤΗΝΗ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Χασάν ΠΑΤΣΑΜΑΝ

Γεννήθηκε το 1937 στο χωριό Δρανία του νομού Ροδόπης, όπου τελείωσε το δημοτικό. Στη συνέχεια αποφοίτησε από το Ιερο-σπουδαστήριο Κομοτηνής. Ακολούθως απο­φοίτησε από την Ισλαμική-Δυτική Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Ελ-Εζχερ, Καΐ­ρου.

Παράληλλα των σπουδών του εργάσθηκε ως μεταφραστής και ανταποκριτής στο τμήμα Τουρκικών εκπομπών του Ραδιοφωνικού Σταθμού του Καΐρου.

Το 1964 διορίστηκε καθηγητής της Αραβι­κής γλώσσας και Ισλαμικής Ιστορίας στο Ιεροσπουδαστήριο Κομο­τηνής. Συγχρόνως και Ιεροκήρυκας στο ΙΊενή Τζαμί (Κεντρικό τέ­μενος Κομοτηνής).

Υπήρξε για 21 χρόνια στενός συνεργάτης (σύμβουλος-μεταφοαστής) και γαμπρός του τέος Μουφτή Κομοτηνής του κ. Χουσειν Μουσταφά. Τον συνόδεψε σ' όλα του τα ταξίδια ως Βοη­θός ( Τουρκία - Μαρόκο - Λφυή ).

Παρουσιάσθηκε ως επίσημος καλεσμένος στις διαλέξεις των Μουσουλμάνων Ιεροκηρύκων που πραγματοποιήθηκαν στη Λιβύη, στην Μάλτα, στην Ολλανδία και Ισπανία.

Αντιπροσώπευσε την Μουσουλμανική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης στη διάλεξη των Παγκοσμίων Μουσουλμανικών Μειονοτή­των στο Ριάντ 1986

(ΜΥΙ5ΙΟ ΜΙΝΟΚΓΠΕ5 ΙΝ ΤΗΕ ΨΟΜ,Ο - ΤΗΕ 5ΙΧΤΥ ΙΝΤΕΚΝΑΤΙΟΝΑΙ- ΟΟΝΓΕΚΕΝ5Ε ΟΡ ΨΟΚΠ) Α55ΕΜΒΙΎ ΟΡ ΜΥ5ΠΜ ΥΟΙΠΉ 22-27 ]αη. 1986)

Τώρα είναι Ιεροκύρηκας και διευθυντής του περιοδικού ΧΑΚΚΑ ΝΤΑΒΕΤ (Πρόσκληση στην Αλήθεια) που εκδίδεται από την επιτρο­πή Μουσ. Ιεροκηρύκων της Δ. Θράκης.

Υπάρχουν και άλλα ανέκδοτα έργα του ιδίου.